जीवन मंगोल इतिहास भनेको जित्नेहरुको घोडा हो । जित्नेहरुले जता मोड्यो तेतै मोडिन्छ । संसारको रितै यस्तै छ भन्दा अतियोश्क्ति नहोला । बिश्व इतिहासमा यस्ता घट्नाहरु अनगिन्ति छन् । तर यी घटनाहरु बिश्व बिख्यात हुन । चीनको ग्रेटवाल कुनै एक ब्यक्तिको प्रयासले मात्र बनाएको थिएन । लाखौं–लाख चिनिया जनताको पसिनाले सिर्जिएको हो । रोमन साम्राज्य सिजर एक्लैले बिस्तार गरेका थिएनन् । लाखौ–लाख योद्धाहरुको योग्दान थियो ।मंगोल साम्राज्य जिङगेज खाङ एक्लैले बिस्तार गरेका थिएनन हजारौं मंगोल योद्धाहरुको साथ थियो । मिश्रका ठूल–ठूला पिरामिडहरुमा फारुनको मात्र नाम उल्लेख छ, फारुनको एक्लो प्रयासले मात्र सम्भब थिएन, पिरामिड मुनि लाखौंको अस्थिपञ्जर छ । सिकन्दर एक्लैले भारत बर्ष जितेका थिएनन । लाखौं भारतिय योद्धाहरुले बलिदान दिए । २०४७ मा भारत स्बतन्त्रता हुनु क्रमचन्द्र गान्धि (महात्मा) को भन्दा धेरै गुणा भारतीय संबिधान निर्माता डा. भिम राव अम्बेडकरको योगदान थियो । तर महात्मा गान्धिको मात्र एक्लो प्रयास थिएन । नेपालको इतिहास पनि यथार्थमा सत प्रतिशत झुटो छ ।नेपालको इतिहास साम्राज्यबादीहरुको हातमा छ । एकात्मक चिन्तन भएकाहरुको मनोमानी ढङगले हचुवामा लेखिएको छ । यो मुलुकमा कोहि पनि राष्ट्रबादी छैनन र यो मुलुकको कसैले पनि प्रगति भएको चाहान्दैनन । भलै नेपाललाई भारत तिर मिलाएका मात्र छैनन । यहि द्वैद्ध चरित्रकै कारण देश संबिधान बिहिन सक्रमणकालीन अवस्थामा गुज्री रहेको छ । यहा बहुसंख्यक माथि अल्प संख्यकले शोसन गरिरहेको छ । मूलबासी मंगोल समुदायहरुलाई साम, दाम, दण्ड र भेद प्रयोग गरेर जीउदो लाश बनाएको छ । सामन्तिहरु संसारमै आफ्नो हैकम शाषित बर्ग माथि कसरी जमाउछन भन्ने सन्र्दभमा रसियन फिलोसोफर अनातोलीले आनो ग्रन्थ “प्रिन्सीपल अफ फिलोसोफी” मा बाख्या गरेका छन्– “दुनियाको प्रत्येक देशहरुमा शासन गर्ने शासक बर्ग अल्प संख्यक नै हुन्छन अनि तिनीहरु बहुसंख्यक मान्छेहरु माथि राज गर्छन । यदि उसलाई लामो समय सम्म शासन गर्नु छ र यसको लागि शासक यस्तो सोच्दो हो कि पुलिस, आर्मी र हतियारको बलमा म यी मानिसहरुमा शासन गर्छु, त्यसो हो भने उस्ले बिल्कुलै लामो समय शासन गर्न सक्दैन । यदि उस्ले लामो समय सम्म शासक बन्नु छ भने त्यो शासक बर्गलाई एउटा यस्तो सक्षम बिचार धाराको आवश्यक हुन्छ र पर्छ । त्यो बिचार धारा बनाएर यदि त्यो बिचार धारालाई जनताहरु समक्ष पुर्याएको खण्डमा त्यस बिचार धारालाई लाखौं करोडौ मानिसहरुले स्वीकारेको खण्डमा त्यो मानिसहरुले तपाई शासन सत्ता सम्म पुर्याउने छन् । ति मानिसहरु तपाईलाई मान्यता दिन्छन, जनादेश दिन्छन र भन्छन तपाई हामी माथि शासन गर्नुस । यस कुराले यो सिद्ध हुन्छ कि शासक बर्ग बिचार धाराको माध्यमले शासित बर्ग माथि लामो समयसम्म शोसन गर्न सक्छ ।” यसको तात्पर्य यो होइन कि कुनै पनि समुदायमा साम्प्रदायिक भावना र दमनकारी नीतिले होईन, सीर्जनशील बिचार धाराले मानिसलाई डोयाउने हो । बास्तबमै नेपालको इतिहासलाई मात्र बाहुन क्षेत्रीहरुले घोडा बनाएनन । मूलबासी मंगोलहरुलाई नै घोडा बनाएको छ । यो बुद्धले जन्म लिएको देश हो । यहाँ बुद्ध धर्मावलम्बिहरुको बाहुल्यता थियो भन्दा साम्राज्यबादीहरुले साम्प्रदायिक भन्छन । यो देशमा प्राचिन कालमा लोकतन्त्र थियो भन्दा राजाबादीहरु त्यो कुरा मान्न चाहन्दैनन र भन्छन राजतन्त्रात्मक थियो भन्छन र कथित इतिहासकारहरुले त्यहि कुरालाई प्राथामिकता दिएका छन । यो सफेद झुट हो । आज भोलि बुद्ध नेपालमा नभएर भारतमा जन्मिएको ताजा समाचारहरु चर्चामा छ । भारतले ह्याकुलो मिच्याइ गर्दैछ र भन्छ “बुद्ध भारतमा जन्मियको हो ।” यो सन्र्दभमा नेपालका कथित राष्ट्रबादी ठेकेदारहरु ‘चु’ सम्म बोल्दैनन । नेपालका शोसक सामन्तिहरुको अप्रगतिबादी सोचकै कारण बिदेशी अनुसन्धान कर्ताहरु समेत झुकिन पुग्छन र लेख्छन बुद्ध भारतमा जन्मियका हुन । यति मात्र कहा हुनु बिश्वबिद्यालयको पाठ्य सामग्रीमै यसरी भ्रम सिर्जना गरिन्छ र लेखिन्छ - Siddhartha Gautam, the Buddha “Enlightened one” had been born about 563 BC to a princely family of Northern India.” अर्थात, गौतम बुद्धको जन्म ई.पू. ५६३ तिर उत्तरी भारतको राजकुलमा भएको थियो । (A History of Knowledge. P.21) यहाँसम्मको हेपाहिती सहेर बस्नु एउटा स्वतन्त्र मुलुकको लागि कति दुर्भाग्यपूर्ण हो ? नेपालमा शाहा बंशहरुको उदय हुनु पूर्ब राजतन्त्रात्मक थिएन । जब पृथ्वी नारायन शाहाको पुर्खा द्रब्य शाहा द्वारा स्वतन्त्र राज्यहरुलाई हस्तक्षेप गर्न थाले पश्चात नेपालका मूलबासी मंगोलहरुको दिन गन्ति शुरु भएको हो । इतिहासकारहरुले सत्य इतिहास नलेखेर पट कथा बनाएका छन् जस्तो लिगलिगमा प्रत्येक बर्ष दशैको टिकाको दिन दौड प्रथा हुन्थ्यो । र यो प्रथालाई राजा छनोट गर्ने प्रथाको रुपमा चर्चा परिचर्चा गर्न खोजीएको छ, काल्पनिक सत्य बाहेक झुट मात्रै हो । द्रब्य शाहा लिगलिगको दौडमा घले राजालाई हराई दौडमा प्रथम भएको बताइएको छ र लिगलिगका राजा भएको भनि झुटो कुराको रटाउने गरिएको छ । यथार्थमा यो हो कि द्रब्य शाहा लिगलिगमा दौडेर राजा भएकै थिएन । उ त कायर ब्यक्ति हुन । वास्तबिक यो होइन कि द्रब्य शाहा जहासम्म दौडेर राजा भएको कुरा सफेद असत्य हो । वास्तबिकता यो थियो सोझा इमान्दार घले राजालाई हत्या गर्ने हेतुले सुनियोजीत षड्यन्त्रको जालो बुन्ने दुई जना बाहुन थिए । गणेश पान्डे र नारायन अर्याल मुख्य योजनाकार थिए । यि तिन जना मिलेर अध्यारोमा हात हतियार सहित लुकेर बसे बिना हतियारका घले राजा आफ्नो धुनमा ढोकामा निस्कदै गर्दा द्रब्य शाहाले ठून्काए जुन दिन नवमीको रात थियो । ठून्काए पछि घलेको रगतलाई खड्कुलोमा जमाई दशमीको दिन बिजय उत्सबको रुपमा हिन्दूहरुले सुरुवात गरेका हुन । त्यस पछि लम्जुङका राजाले प्रतिकार गर्दा खड्का गुरुङ बाहुनहरु द्वारा काटिनु पर्यो चेपे नदीमा फ्याकिनु पर्यो । त्यस पछि के बुद्धिष्ट, के प्रकृति पुजक सबैलाई बिजय उत्सब मनाउन बाध्यात्मक बनाइयो र नमनाउनेलाई निर्मम हत्या गरियो । त्यस पछि अहिन्दु मूलबासीहरुको पतनको सुरुवात भयो । इतिहासको अर्को पाटो हामी रावनलाई श्रद्धा गछौं । रावन मंगोलकै सन्तान हुन र धेरैं बिषयका बिज्ञ थिए । उसैलाई हिन्दू एकात्मकबादी द्वारा राक्षस भनाइएको छ, भनिरहेका छौं । जसलाई आर्य रामले षड्यन्त्र गरी रावनका आफ्नै भाई विभिषण द्वारा मारिइएको हो । रावनको हत्या चैतको कृष्ण पक्ष औंसीको दिन भएको थियाृे । बाल्मिकीले आर्य रामचन्द्रको षड्यन्त्र र रावनका आफ्नै भाईलाई प्रयोग गरी आफ्नो दाईलाई मारेका थिए । बिजय दशमी यी घटनासंग कतै संबन्धित नै छैन । यसर्थ बिजय दशमीलाई मूलबासी मंगोलहरुको निम्ति कालो दिन हो भन्न सकिन्छ । यस कारण यो चाड हिन्दूहरुको हुन सक्छ तर सम्पूर्ण नेपालीको भन्न पाईन्दैन र होईन । बिजय दशमीलाई हिन्दूहरुले मान्यजनहरुबाट आर्शिबाद माग्ने पर्बका रुपमा परिभाषित गर्दछन । यदि मान्यजनबाट दिईने आर्शिबाद अर्थात आशिस के हो ? अचेतका कारण यो शब्दलाइ सस्कृतबाट बाचन गर्दै टिका लगाउने प्रचलन छ –“द्रोणको जस्तो आयू, राजा दशरथको जस्तो आयु रामले जस्तै शत्रुको नाश गर्ने, नहुश राजाको जस्तो ऐस्वर्य र दुर्योधनको जस्तो मान, सूर्य जस्तै शान्त रहनु, बलराम जस्तै बैभवशाली हुनु, कुन्तिका छोरा कर्ण जस्तै सत्यबादी, बिदुरको जस्तो ज्ञान होस् भगवतिको जस्तै भक्ति होस्, नारायणको जस्तो भक्ति होस ।” यस्तो षड्यन्त्रकारीहरुको गुण गाएर मंगोलको के उन्नति भयो ? तसर्थ, अबको समय भनेको हेपियर, चेपियर, दासत्व स्वीकारेर बस्ने होईन, अहिलेको समय भनेको आनो अस्तित्व र पहिचान पहिचानको निम्ति छात्ति ठोकेर अगाडि बद्ने हो आफ्नो भाबि सन्ततिको सुनौलो भबिष्य कोर्नलाई । हाम्रै पुर्खालाई हत्या गरेको दिनलाई रमाइलो पर्बका रुपमा मनाउनु भनेको हाम्रो पुर्खाहरुको अपमान गर्नु हो । त्यसैले हाम्रै सिर्जनशील परम्परा र चाडलाई महत्वका साथ मनाऔं । यदि समाबेशी र सम्पूर्ण नेपालीको चाडको रुपमा मनाउने हो भने लोकतन्त्र घोषणा भएको दिनलाइ मनाइनु पर्छ ।Courtesy : Blast Daily published from Dharan - October 13, 2013

• जीवन मंगोल

इतिहास भनेको जित्नेहरुको घोडा हो । जित्नेहरुले जता मोड्यो तेतै मोडिन्छ । संसारको रितै यस्तै छ भन्दा अतियोश्क्ति नहोला । बिश्व इतिहासमा यस्ता घट्नाहरु अनगिन्ति छन् । तर यी घटनाहरु बिश्व बिख्यात हुन । चीनको ग्रेटवाल कुनै एक ब्यक्तिको प्रयासले मात्र बनाएको थिएन । लाखौं–लाख चिनिया जनताको पसिनाले सिर्जिएको हो । रोमन साम्राज्य सिजर एक्लैले बिस्तार गरेका थिएनन् । लाखौ–लाख योद्धाहरुको योग्दान थियो ।
मंगोल साम्राज्य जिङगेज खाङ एक्लैले बिस्तार गरेका थिएनन हजारौं मंगोल योद्धाहरुको साथ थियो । मिश्रका ठूल–ठूला पिरामिडहरुमा फारुनको मात्र नाम उल्लेख छ, फारुनको एक्लो प्रयासले मात्र सम्भब थिएन, पिरामिड मुनि लाखौंको अस्थिपञ्जर छ । सिकन्दर एक्लैले भारत बर्ष जितेका थिएनन । लाखौं भारतिय योद्धाहरुले बलिदान दिए । २०४७ मा भारत स्बतन्त्रता हुनु क्रमचन्द्र गान्धि (महात्मा) को भन्दा धेरै गुणा भारतीय संबिधान निर्माता डा. भिम राव अम्बेडकरको योगदान थियो । तर महात्मा गान्धिको मात्र एक्लो प्रयास थिएन । नेपालको इतिहास पनि यथार्थमा सत प्रतिशत झुटो छ ।
नेपालको इतिहास साम्राज्यबादीहरुको हातमा छ । एकात्मक चिन्तन भएकाहरुको मनोमानी ढङगले हचुवामा लेखिएको छ । यो मुलुकमा कोहि पनि राष्ट्रबादी छैनन र यो मुलुकको कसैले पनि प्रगति भएको चाहान्दैनन । भलै नेपाललाई भारत तिर मिलाएका मात्र छैनन । यहि द्वैद्ध चरित्रकै कारण देश संबिधान बिहिन सक्रमणकालीन अवस्थामा गुज्री रहेको छ । 
यहा बहुसंख्यक माथि अल्प संख्यकले शोसन गरिरहेको छ । मूलबासी मंगोल समुदायहरुलाई साम, दाम, दण्ड र भेद प्रयोग गरेर जीउदो लाश बनाएको छ । सामन्तिहरु संसारमै आफ्नो हैकम शाषित बर्ग माथि कसरी जमाउछन भन्ने सन्र्दभमा रसियन फिलोसोफर अनातोलीले आनो ग्रन्थ “प्रिन्सीपल अफ फिलोसोफी” मा बाख्या गरेका छन्– “दुनियाको प्रत्येक देशहरुमा शासन गर्ने शासक बर्ग अल्प संख्यक नै हुन्छन अनि तिनीहरु बहुसंख्यक मान्छेहरु माथि राज गर्छन । यदि उसलाई लामो समय सम्म शासन गर्नु छ र यसको लागि शासक यस्तो सोच्दो हो कि पुलिस, आर्मी र हतियारको बलमा म यी मानिसहरुमा शासन गर्छु, त्यसो हो भने उस्ले बिल्कुलै लामो समय शासन गर्न सक्दैन । यदि उस्ले लामो समय सम्म शासक बन्नु छ भने त्यो शासक बर्गलाई एउटा यस्तो सक्षम बिचार धाराको आवश्यक हुन्छ र पर्छ । त्यो बिचार धारा बनाएर यदि त्यो बिचार धारालाई जनताहरु समक्ष पुर्याएको खण्डमा त्यस बिचार धारालाई लाखौं करोडौ मानिसहरुले स्वीकारेको खण्डमा त्यो मानिसहरुले तपाई शासन सत्ता सम्म पुर्याउने छन् । ति मानिसहरु तपाईलाई मान्यता दिन्छन, जनादेश दिन्छन र भन्छन तपाई हामी माथि शासन गर्नुस । यस कुराले यो सिद्ध हुन्छ कि शासक बर्ग बिचार धाराको माध्यमले शासित बर्ग माथि लामो समयसम्म शोसन गर्न सक्छ ।” यसको तात्पर्य यो होइन कि कुनै पनि समुदायमा साम्प्रदायिक भावना र दमनकारी नीतिले होईन, सीर्जनशील बिचार धाराले मानिसलाई डोयाउने हो । बास्तबमै नेपालको इतिहासलाई मात्र बाहुन क्षेत्रीहरुले घोडा बनाएनन । मूलबासी मंगोलहरुलाई नै घोडा बनाएको छ । यो बुद्धले जन्म लिएको देश हो । यहाँ बुद्ध धर्मावलम्बिहरुको बाहुल्यता थियो भन्दा साम्राज्यबादीहरुले साम्प्रदायिक भन्छन । यो देशमा प्राचिन कालमा लोकतन्त्र थियो भन्दा राजाबादीहरु त्यो कुरा मान्न चाहन्दैनन र भन्छन राजतन्त्रात्मक थियो भन्छन र कथित इतिहासकारहरुले त्यहि कुरालाई प्राथामिकता दिएका छन । यो सफेद झुट हो । आज भोलि बुद्ध नेपालमा नभएर भारतमा जन्मिएको ताजा समाचारहरु चर्चामा छ । भारतले ह्याकुलो मिच्याइ गर्दैछ र भन्छ “बुद्ध भारतमा जन्मियको हो ।” यो सन्र्दभमा नेपालका कथित राष्ट्रबादी ठेकेदारहरु ‘चु’ सम्म बोल्दैनन । नेपालका शोसक सामन्तिहरुको अप्रगतिबादी सोचकै कारण बिदेशी अनुसन्धान कर्ताहरु समेत झुकिन पुग्छन र लेख्छन बुद्ध भारतमा जन्मियका हुन । यति मात्र कहा हुनु बिश्वबिद्यालयको पाठ्य सामग्रीमै यसरी भ्रम सिर्जना गरिन्छ र लेखिन्छ - Siddhartha Gautam, the Buddha “Enlightened one” had been born about 563 BC to a princely family of Northern India.” अर्थात, गौतम बुद्धको जन्म ई.पू. ५६३ तिर उत्तरी भारतको राजकुलमा भएको थियो । (A History of Knowledge. P.21) यहाँसम्मको हेपाहिती सहेर बस्नु एउटा स्वतन्त्र मुलुकको लागि कति दुर्भाग्यपूर्ण हो ? नेपालमा शाहा बंशहरुको उदय हुनु पूर्ब राजतन्त्रात्मक थिएन । जब पृथ्वी नारायन शाहाको पुर्खा द्रब्य शाहा द्वारा स्वतन्त्र राज्यहरुलाई हस्तक्षेप गर्न थाले पश्चात नेपालका मूलबासी मंगोलहरुको दिन गन्ति शुरु भएको हो । इतिहासकारहरुले सत्य इतिहास नलेखेर पट कथा बनाएका छन् जस्तो लिगलिगमा प्रत्येक बर्ष दशैको टिकाको दिन दौड प्रथा हुन्थ्यो । र यो प्रथालाई राजा छनोट गर्ने प्रथाको रुपमा चर्चा परिचर्चा गर्न खोजीएको छ, काल्पनिक सत्य बाहेक झुट मात्रै हो । द्रब्य शाहा लिगलिगको दौडमा घले राजालाई हराई दौडमा प्रथम भएको बताइएको छ र लिगलिगका राजा भएको भनि झुटो कुराको रटाउने गरिएको छ । यथार्थमा यो हो कि द्रब्य शाहा लिगलिगमा दौडेर राजा भएकै थिएन । उ त कायर ब्यक्ति हुन । वास्तबिक यो होइन कि द्रब्य शाहा जहासम्म दौडेर राजा भएको कुरा सफेद असत्य हो । वास्तबिकता यो थियो सोझा इमान्दार घले राजालाई हत्या गर्ने हेतुले सुनियोजीत षड्यन्त्रको जालो बुन्ने दुई जना बाहुन थिए । गणेश पान्डे र नारायन अर्याल मुख्य योजनाकार थिए । यि तिन जना मिलेर अध्यारोमा हात हतियार सहित लुकेर बसे बिना हतियारका घले राजा आफ्नो धुनमा ढोकामा निस्कदै गर्दा द्रब्य शाहाले ठून्काए जुन दिन नवमीको रात थियो । ठून्काए पछि घलेको रगतलाई खड्कुलोमा जमाई दशमीको दिन बिजय उत्सबको रुपमा हिन्दूहरुले सुरुवात गरेका हुन । त्यस पछि लम्जुङका राजाले प्रतिकार गर्दा खड्का गुरुङ बाहुनहरु द्वारा काटिनु पर्यो चेपे नदीमा फ्याकिनु पर्यो । त्यस पछि के बुद्धिष्ट, के प्रकृति पुजक सबैलाई बिजय उत्सब मनाउन बाध्यात्मक बनाइयो र नमनाउनेलाई निर्मम हत्या गरियो । त्यस पछि अहिन्दु मूलबासीहरुको पतनको सुरुवात भयो । इतिहासको अर्को पाटो हामी रावनलाई श्रद्धा गछौं । रावन मंगोलकै सन्तान हुन र धेरैं बिषयका बिज्ञ थिए । उसैलाई हिन्दू एकात्मकबादी द्वारा राक्षस भनाइएको छ, भनिरहेका छौं । जसलाई आर्य रामले षड्यन्त्र गरी रावनका आफ्नै भाई विभिषण द्वारा मारिइएको हो । रावनको हत्या चैतको कृष्ण पक्ष औंसीको दिन भएको थियाृे । बाल्मिकीले आर्य रामचन्द्रको षड्यन्त्र र रावनका आफ्नै भाईलाई प्रयोग गरी आफ्नो दाईलाई मारेका थिए । बिजय दशमी यी घटनासंग कतै संबन्धित नै छैन । यसर्थ बिजय दशमीलाई मूलबासी मंगोलहरुको निम्ति कालो दिन हो भन्न सकिन्छ । यस कारण यो चाड हिन्दूहरुको हुन सक्छ तर सम्पूर्ण नेपालीको भन्न पाईन्दैन र होईन । बिजय दशमीलाई हिन्दूहरुले मान्यजनहरुबाट आर्शिबाद माग्ने पर्बका रुपमा परिभाषित गर्दछन । यदि मान्यजनबाट दिईने आर्शिबाद अर्थात आशिस के हो ? अचेतका कारण यो शब्दलाइ सस्कृतबाट बाचन गर्दै टिका लगाउने प्रचलन छ –“द्रोणको जस्तो आयू, राजा दशरथको जस्तो आयु रामले जस्तै शत्रुको नाश गर्ने, नहुश राजाको जस्तो ऐस्वर्य र दुर्योधनको जस्तो मान, सूर्य जस्तै शान्त रहनु, बलराम जस्तै बैभवशाली हुनु, कुन्तिका छोरा कर्ण जस्तै सत्यबादी, बिदुरको जस्तो ज्ञान होस् भगवतिको जस्तै भक्ति होस्, नारायणको जस्तो भक्ति होस ।” यस्तो षड्यन्त्रकारीहरुको गुण गाएर मंगोलको के उन्नति भयो ? तसर्थ, अबको समय भनेको हेपियर, चेपियर, दासत्व स्वीकारेर बस्ने होईन, अहिलेको समय भनेको आनो अस्तित्व र पहिचान पहिचानको निम्ति छात्ति ठोकेर अगाडि बद्ने हो आफ्नो भाबि सन्ततिको सुनौलो भबिष्य कोर्नलाई । हाम्रै पुर्खालाई हत्या गरेको दिनलाई रमाइलो पर्बका रुपमा मनाउनु भनेको हाम्रो पुर्खाहरुको अपमान गर्नु हो । त्यसैले हाम्रै सिर्जनशील परम्परा र चाडलाई महत्वका साथ मनाऔं । यदि समाबेशी र सम्पूर्ण नेपालीको चाडको रुपमा मनाउने हो भने लोकतन्त्र घोषणा भएको दिनलाइ मनाइनु पर्छ ।
Courtesy :  Blast Daily published from Dharan  - October 13, 2013